Spaghetti Western'in Babası: Sergio Leone

Semih Kuru - 3 Temmuz 2017

Bir yönetmenin kendi başına alt kategori yaratma iddiasında bulunması pek sık rastlanılan bir durum değil şüphesiz. Ancak Sergio Leone bunu başardı ve Spaghetti Western’i yarattı. Böylece “aşağı ve pis Avrupa tarzı”, Amerikan türünü altüst etti.

Bernardo Bertolucci ve Federico Fellini gibi çağdaşları daha entelektüel ve neo-realist filmler yapmayı tercih ederlerken, Leone türe ait harika hikayeler yaratmayı tercih etti.

Sergio Leone 1929'da Roma'da doğdu. Annesi Edvige Valcarenghi bir sessiz film oyuncusuydu. 1916'da Vincenzo Leone ile evlendiğinde film işini bıraktı. Vincenzo (sahne adı Roberto Roberti) sessiz sinema döneminde oyunculuk ve yönetmenlik yaptı. Ancak 1930'larda İtalya’daki faşist rejim tarafından film endüstrisinde çalışması engellendikten sonra Sergio'nun da sinema dünyasına girmesini engellemeye çalıştı. Sergio, Vittorio DeSica'nın 1948 tarihli klasik filmi Bisiklet Hırsızı’nda ücretsiz olarak çalışmadan önce kısa bir süre hukuk okudu.

Hollywood 1950’li yıllarda ucuz tesislerden yararlanmak için İtalya'da çekim yaparlardı. Leone o dönemde aralarında Rahibe Hikayesi (1959), Troia'nın Helen'i (1955) ve Ben-Hur (1959) gibi filmlerin yer aldığı elliye yakın İtalyan ve Amerikan filminde çalıştı.

İlk yönetmenlik deneyimi 1960 tarihli “The Colossus of Rhodes” olarak bilinir. Oysa Leone 1959 yılında Sergio Bonnard’a “The Last Days of Pompeii” filmini tamamlamasında yardımcı olmuş her ne kadar film Bonnard’ın adıyla yayınlansa da gişede yakaladığı büyük başarı Leone’nin önünü açmıştır.

Leone 1964 yılında ilk Spaghetti Western olarak bilinen “A Fistful of Dollars - Bir Avuç Dolar İçin” filmini yönetti. Filmin başrol oyuncusu sonrasında yönetmenin gedikli oyuncularından olacak olan Clint Eastwood’du. Leone, geleneksel Western estetiği kurallarına uymadı. Filmin açılış müzikleri bile bunun açık bir kanıtıydı. Müzikler Leone’nin eski bir sınıf arkadaşı olan Ennio Morricone'ye aitti.

Leone 1965 yılında “For A Few Dollars More” filmini yönetti. Filmde başrolde bu kez Clint Eastwood’la birlikte bir başka efsane; Lee Van Cleef yer aldı. Bu filmden de iyice anlaşıldığı üzere Leone'nin Western’lerinde gerçek kahramanlar yoktur. Çizgi çoğu zaman iyi ile kötü arasında muğlaktır.

Yönetmenin "Dolar Üçlemesi" nin sonuncusu ise 1966'da geldi. “The Good The Bad And The Ugly - İyi, Kötü ve Çirkin”, Leone'nin bugüne kadar yapmış olduğu en büyük destan olarak kabul ediliyor (Filme ilişkin incelememizi buradan okuyabilirsiniz). İyi, Kötü ve Çirkin’in müziklerini yapan efsanevi besteci Ennio Morricone belki de bugüne dek en akılda kalan film müziğini bestelemiştir.

1969 yılında Leone, Hollywood’un geleneksel sinekkaydı traşlı aktörü Henry Fonda’yı taş gibi soğuk bir katile çevirdiği filmi “Once Upon a Time in the West - Bir Zamanlar Batı'da” filmini çekti. Bu kez Paramount'un desteğini de alan Leone’nin filminde Fonda’nın yanı sıra Charles Bronson ve Claudia Cardinale de diğer başrol oyuncuları olarak yer aldı.

Duck, You Sucker ya da Fistful of Dynamite adlarıyla bilinen filmi 1971 yılında çeken Leone, filmin aynı zamanda hikayesini de kaleme almıştı. Başrol oyuncuları Rod Steiger, James Coburn ve Romolo Valli olan film, bir patlayıcı uzmanının Meksika Devrimi’ne katılmak üzere haydutlara katılmasını anlatır.

1983'te Leone “Once Upon a Time in America - Bir Zamanlar Amerika’da” (Filmin incelemesi burada) ile bir Amerikan suç filmi çeker. Film Harry Grey’in kitabı The Hoods'a dayanıyordu. Filmde Robert De Niro, James Woods ve Elizabeth McGovern rol aldı. Çekimler sırasında yaşadığı gerginlikler, stüdyo ile ortaya çıkan bir takım yasal sorunlar zaten ciddi bir kalp rahatsızlığı olan Leone’yi iyice yıprattı. Yapım şirketi Ladd Company filmi, Cannes Film Festivali'nde büyük beğeni alan yönetmenin orijinal kurgusundan 84 dakika keserek vizyona soktu.

1989 yılında yaşamını yitiren usta yönetmen ne yazık ki yaşamı boyunca bir avuç film çekmiştir.Buna karşın her zaman türün babası olarak anılmaya devam edilecek şüphesiz.  Bununla birlikte üslup etkisi Quentin Tarantino’nun Pulp Fiction ve Kill Bill filmleri ile Robert Rodriguez’in Bir Zamanlar Meksika'da filmlerinde etkisini göstermektedir.

Şimdi sizleri İyi, Kötü ve Çirkin filminin efsane film müziği ile baş başa bırakalım. İyi seyirler...