Efektsiz Gerilim Nasıl Yapılır Dersi:Arka Pencere

Aydın Sever – 12 Ağustos 2017

Büyük usta Alfred Hitchcock'un beni en çok etkileyen filmi 1954 yapımı Rear Window - Arka Pencere’dir.

Gerilim türünün büyük ustası Hitchcock bu filmde sinemanın tam anlamıyla bir yönetmenlik sanatı olduğunun altını çizer.

Rear Window "bir film nasıl çekilmelidir?" sorusunun cevabıdır. Tek bir mekanda geçer. Düşük bir bütçeyle çekilmiştir. İlk yarım saat karakterleri tanırsınız sonrasında film sonuna kadar sizi ekrana kilitler. "Efektsiz gerilim nasıl yapılır" sorusuna da bir cevaptır film. Türü polisiye gerilimdir.

Jefferies bir gazeteci ve ödüllü bir fotoğrafçıdır. Son işinde ayağını kırar ve evinde istirahat etmeye çekilir. Yapı gereği adrenalini seven ve meraklı bir tip olan Jefferies fotoğraf makinesiyle komşularını gözetlemeye başlar. Hava o kadar sıcaktır ki kimse perdelerini kapatmamaktadır. Jefferies'in  hemşiresi Stella ile yanına sürekli uğrayan kız arkadaşı Lisa vardır hayatında. Gözetlediği komşuları arasında bir balerin, orta yaşlarda yalnız bir kadın, bir heykeltıraş, köpeklerini çocukları yerine koymuş bir karı koca, yeni evli bir çift, hasta karısıyla yaşayan bir adam ve tek başına yaşayan bir müzisyen vardır. Bir gün karısı hasta olan adamın evinde bir tartışma yaşanır ve adamın karısı ortadan kaybolur. Jefferies bunu kendine uğraş edinir ve içinde gazetecilik de olduğundan merakla bu işin üstüne gider. Sonrasında olay ortaya çıkana kadar soluksuz izlenir film.

Filmde röntgencilik dediğimiz "haberleri olmadan birilerini izleme ihtiyacını” Hicthcock cinsel yönünden uzaklaştırıp merak yönüne kaydırmıştır. 

İzleyiciyi de başkahramanın gözünden izlediği için röntgenci konumuna sokan yönetmen daha sonra izleyicinin de yasak bir şey yapma heyecanından yararlanmıştır. Sonuçta insanların başkalarının hayatını izlemesi gibi bir ihtiyacı olmasa da bu ihtiyacın medya ya da toplum tarafından yaratılabileceğini göstermiştir. Günümüzdeki "biri bizi gözetliyor" formatlı yarışmaların amacı da budur aslında.

Jefferies'in tepkileriyle filmi algılarız. Jefferies'in kamerası çeker ve film kamerası başkahramanın yüz ifadesine odaklanarak onun mimikleri ve tepkileriyle izleyiciyi yönlendirir. Böylelikle izleyici tam bir röntgenci psikolojisi yaşar.

James Stewart ve  Grace Kelly

Filmde James Stewart'ın oyunculuğu yine her zamanki gibidir. Grace Kelly filmde güzelliğiyle ve kıyafetleriyle arz-ı endam eder. Öyle ki "bu kadar ilgisiz bir adamla ne işi var bu güzel kadının" yargısını izleyicide filmin sonuna kadar canlı tutar Grace Kelly. Hitchcock'un filmlerinde hiç vazgeçmediği güzel sarışın başrol oyuncusudur o.

Film evliliği sorgular aynı zamanda. Lisa, Jefferies ile evlenmek istemekte fakat o buna yanaşmamaktadır. Jefferies ve Lisa birbirlerine pek uymamaktadırlar. Daha sonra Lisa ona duyduğu aşk için biraz değişmeyi kabul eder. Fakat bu değişim sevdiği adamın istediği kadın olmak olunca ciddi bir eleştirel bakış girer işin içine. Bir birliktelikte kendin olmak mı yoksa o birlikteliği devam ettirebilmek için bir başkası gibi davranmak mı? İşte filmdeki iki insan arasında cevaplanması gereken soru budur.

Tek mekanda birkaç kamera hareketiyle geçen film özellikle kurguda kusursuzdur. Rear Window iki saate yakın tek bir mekanda geçen sürekliliği ve gerilimi hiç düşmeyen defalarca izlenebilecek konusu itibariyle zamana her daim karşı koyabilecek muazzam bir başyapıttır.